Między Konstytucją a Targowicą. Korespondencja i pisma polityczne prymasa Michała Jerzego Poniatowskiego z lat 1791-1793

Między Konstytucją a Targowicą, dotyczy okresu, który zaciążył na pamięci historycznej o bracie i najbliższym współpracowniku Stanisława Augusta. Rozchodzenie się Poniatowskiego z opinią publiczną zaczęło się na początku Sejmu Czteroletniego.

Prymas, znany z orientacji prorosyjskiej zdecydował się w efekcie we wrześniu 1789 r. opuścić Warszawę i przez wiele miesięcy przebywał poza krajem. Wezwany przez Stanisława Augusta do powrotu po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja, zjawił się w polskiej stolicy w sierpniu 1791 r. Zapewniwszy sejmujących o tym, że Ustawa Rządowa 3 Maja przyniosła wzrost prestiżu Rzeczypospolitej w Europie, Poniatowski rychło powrócił do krytycznego nastawienia wobec parlamentu. Momentem zwrotnym stał się projekt sprzedaży starostw, wniesiony do izby w grudniu 1791 r. i przyjęty definitywnie kilka miesięcy później. Prymas widział w nim zamach na święte prawo własności, przybliżający polskie państwo do odstręczających dlań wzorów Rewolucji Francuskiej; nie był jednak w stanie uchwaleniu projektu przeszkodzić.

Prymas źle oceniany

Książka Między Konstytucją a Targowicą przekonuje, że z krytycznego stosunku Michała Poniatowskiego do poczynań Sejmu Czteroletniego bezpodstawnie wyciągano wnioski o sprzyjaniu przezeń ideom targowickich przywódców. Rzeczywiste relacje między Szczęsnym Potockim i Józefem Kossakowskim a królewskim bratem, to walka podjęta przez prymasa o ratowanie państwa. Podstawą dla ustaleń niniejszej rozprawy stało się odnalezienie przez jej Autorkę dużego fragmentu archiwum prymasa Poniatowskiego w krakowskim archiwum Księży Misjonarzy na Stradomiu. Najważniejsze akta Angela Sołtys publikuje w postaci aneksu na końcu książki. Jej twórczyni dotarła też do niewykorzystanych wcześniej fragmentów archiwum Stanisława Augusta, ukazujących szersze tło działań zwierzchnika kościoła katolickiego w Polsce. Niezależnie od tego spożytkowała literaturę, jaka narosła dla badań nad okresem targowickim od czasów Władysława Smoleńskiego i Wacława Tokarza.

Przedkładana tu praca wnosi do dotychczasowego stanu badań wiele nowych faktów. Ukazuje złożoność sytuacji i dramatyczną walkę o utrzymanie państwa toczoną przez jego sterników – Stanisława Augusta i prymasa Michała Poniatowskiego. Choć w oczach opinii publicznej obydwaj uchodzą za uległe narzędzia Rosji, rozprawa dowodzi, jak mylne są te oceny. Stanowi też ważne ostrzeżenie przed pochopną, uproszczoną wizją wydarzeń, jakie rozgrywały się w momencie wymazywania państwa polskiego z mapy Europy.

Zofia Zielińska

Książka została złożona krojem Monotype Bulmer & Monotype Bell i wydrukowana na bawełnianym papierze Century Laid. Oprawa ręczna w półskórek, wykonana przez Magdalenę Bulandę.

CZAS REALIZACJI ZAMÓWIENIA

Ponieważ wszystkie nasze produkty wykonywane są ręcznie, czas realizacji zamówienia wynosi około 21 dni roboczych. Jeśli zamówiony przedmiot jest w naszym magazynie — wyślemy go nazajutrz po zaksięgowaniu wpłaty.

DOSTAWA

Książki wysyłamy za pośrednictwem kuriera.